De werkplaats van de alchemist

Symbolische voorstelling van een bedrijfscultuur

Opdrachtgever: Centrum voor de Ontwikkeling van het Creatieve denken
Ontwerp & uitvoering: Jelle van der Toorn Vrijthoff

In de nacht dat de volle maan de hemel helder verlicht, spoed de alchemist zich naar zijn in duisternis gehulde werkplaats. De sterren staan uitzonderlijk gunstig.
Hij wordt vergezeld door zijn twee assistenten die hij kort daarvoor uit hun slaap heeft gewekt. Zij hebben haast. De omstandigheden zijn veelbelovend en de Meester wil die benutten om zijn experiment voor de zoveelste keer uit te voeren. Niets lijkt een succes in de weg te staan.
Zodra zij de werkplaats betreden wordt de verlichting ontstoken. Iedereen kent zijn taak tot in detail en de samenwerking heeft al enkele malen tot successen geleid. De nacht is jong en de Alchemist gaat bedachtzaam en toch snel te werk. Met korte bijna gefluisterde instructies zet hij zijn assistenten aan het werk hoewel ze goed weten wat er van hen verwacht wordt.
Als eerste wordt een enorme zwarte retort uit het plafond neergelaten in een platvorm. In tegenstelling tot de bekende glazen retort lijkt deze gemaakt te zijn van een donker glas en met meerdere tuiten. De binnenkant is een ontwerp van de alchemist zelf en alleen bij hem bekend. Het was een lang en moeilijk traject om deze te laten maken volgens zijn gedetailleerde specificaties. De Tsjechische glas blazers moesten alles uit kast halen om dit ding te maken. Het transport was tot slot een project op zich.
De deksel wordt van een brandput in de vloer van de werkplaats gelicht en opzij geschoven.
De Meester selecteert de brandbare vaste stoffen en instrueert de assistent welke hoeveelheden daarvan in de brandput gestort moeten worden. Temperatuur en kleur luisteren nauw en het zoeken naar de juiste verhouding is een uitdaging die hij al vele malen heeft uitgevoerd met wisselend succes. Vervolgens stort de assistent de vaste stoffen in de brandput. Het vuur wordt ontstoken en begint heel langzaam te gloeien.
De ander opent intussen enkele dozen waarin nieuwe goeddeels onbekende stoffen zijn verpakt die de afgelopen maanden werden bezorgd. De Meester bestudeerd deze aandachtig en selecteert er enkele om zijn experiment deze nacht te verrijken. Deze worden als eerste in een grote mengbeker geschonken. Vervolgens besteed de Meester veel tijd aan het selecteren van vloeistoffen uit de verschillende flessen die de planken in de werkplaats vullen. Daarbij kijkt hij naar de kleur en de viscositeit. Hij gaat steeds verder om de juiste selectie te maken. In de laatste ronde wordt er aan de vloeistof geroken en soms moet hij een kleine hoeveelheid proeven om zekerheid te verschaffen. Dit laatste is noodzakelijk maar heeft ook enkele malen tot hevige en langdurige maagkrampen geleid. Voorzichtigheid is dus geboden. Het lijkt goed te gaan. De geselecteerde vloeistoffen worden in de maatbeker gegoten en vervolgens langdurig gemengd en herhaaldelijk gefilterd om vaste deeltjes te scheiden. Na enkele uren lijkt de Meester tevreden. Hij kijkt nogmaals naar de kleur van het maanlicht en ook dat lijkt aan zijn wensen te voldoen. Uiteindelijk beklimt de Meester het platvorm en gooit de maatbeker langzaam leeg in de reeds opgewarmde retort.
Haastig komt hij naar beneden en spoort zijn assistenten aan om het vuur op te stoken. Vanaf dat moment kunnen zij niet veel meer doen dan wachten op wat er komen gaat. Vele malen is de Meester teleurgesteld huiswaarts gekeerd. Elke keer weer is het afwachten en elke keer weer zijn de verwachtingen hoog gespannen.
Na enkele uren die een eeuwigheid lijken en het eerste ochtendgloren het licht van de maan verbleekt, ontstaat er heel langzaam een raadselachtig gloeisel in de retort. Dit is waarop zij hebben gewacht. De Meester die na vele uren wachten,  dommelend was weggezakt, springt op en is direct een en al aandacht. Dampen ontsnappen aan de langdurig kokende vloeistof en beginnen in willekeurige bewegingen rond te draaien in de retort. Het uitstralende licht wordt steeds feller. Zo fel dat slechts de donkere kleur van de retort de Meester en zijn assistenten voor verblinding behoedt.
Het ongebruikelijke destilleerproces waarmee alleen de meester bekend is, lijkt begonnen. Alle aandacht gaat nu naar wat er zich afspeelt in de retort. De Meester pakt nu drie gekleurde flacons en beklimt wederom het platform. Hij opent de tuiten van de retort één voor één en vangt het daaruit druppelende destillaat op in de drie flacons. Op zijn bevel wordt de deksel op de vuurput geschoven en dooft het licht in de retort snel uit. Het is nu tijd om de resultaten van het experiment te bestuderen en te zien of er goede mengsels zijn te maken.
Zij spoeden zich naar huis. Er is nog veel noeste arbeid te verrichten.